Tâm sự của Tướng Trần Độ: “Một Đảng mà
giấu giếm khuyết điểm của mình là một Đảng hỏng. Một Đảng có gan thừa nhận khuyết
điểm của mình, vạch rõ vì đâu mà có khuyết điểm đó, xét rõ hoàn cảnh sinh ra
khuyết điểm đó, như thế mới là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân
chính…”[Tác
phẩm “Sửa đổi lối làm việc” HCM (bút danh X.Y.Z) NXB Sự Thật 1947] Tôi tìm đọc lại những trang này trong cuốn “Sửa đổi lối làm việc”.
Đọc đi, đọc lại, càng đọc càng thấy Bác Hồ thật vĩ dại. Người như thấu hiểu mọi
lẽ trên đời, hiểu hiện tại và đoán biết cả tương lai. Nếu như ta không biết những
dòng này Bác viết từ năm 1947 cứ ngỡ là Bác đang nói với chúng ta hôm nay. Tôi
cảm thấy những dòng chữ của Bác như những cặp mắt đang nhìn thẳng vào tôi và
nghiêm khắc hỏi: “Anh vào Đảng từ hồi bí mật, đã trải qua hai cuộc kháng chiến,
đứng trước cái chết, trước kẻ thù anh không sợ, liệu anh có dám nói ra những điều
anh nhìn thấy không?
Tôi đang suy nghĩ về
bức thư gửi Bộ Chính trị thì được tin Văn phòng Trung ương cho biết, Ban bí thư
bố trí cho tôi đi tham quan Cộng hòa dân chủ Đức một thời gian. Tôi nghĩ cũng
là một dịp tốt để có tầm nhìn bao quát hơn, giúp cho những nội dung tôi trình
bày có thêm những căn cứ khoa học.
Rất may mắn là những
điều tai nghe mắt thấy ở Cộng hòa dân chủ Đức càng thôi thúc tôi viết thư cho
Bộ Chính trị. Những vấn đề nung nấu trong tôi từ ngày ra Bắc càng thêm chín
mùi. Không viết được, chưa viết được, lòng dạ cứ không yên chút nào. Đêm nào
nằm cũng suy nghĩ có đêm hầu như thức suốt, bất chợt nảy ra ý gì mới lại vội
vàng trở dậy ghi chép, sợ sáng ra lại quên mất. Cứ như thế ròng rã hơn một
tháng trời tôi mới viết xong bức thư 14 trang. Tôi không đề gửi Bộ Chính trị,
sợ như thế nó to tát quá. Cân nhắc mãi tôi chỉ đề gửi các anh Lê Duẩn, Trường
Chinh, Lê Đức Thọ, để vừa mang tính chất chung, gửi cho các anh ấy tức là gửi
cho Bộ Chính trị rồi, nhưng cũng vừa mang tính chất cá nhân, thân tình bộc lộ
những suy nghĩ của mình như lời tâm sự của một đứa em đối với các anh lớn…
Rất may là tôi còn giữ
được bức thư cho đến ngày hôm nay. Do đó, để cho trung thực, khách quan, có
tính lịch sử, tôi xin chép ra nguyên văn bức thư ấy. Mặc dầu hiện nay tình hình
chung đã khác trước nhiều, Đảng ta đã qua 4 lần Đại hội, tới là Đại hội VIII.
Những suy nghĩ của mình cách đây hơn 20 năm không tránh khỏi những ấu trĩ, ngây
thơ nhưng tôi không sợ mọi người cười chê, bởi tôi tin ở tấm lòng chân thật của
mình, mà chân thật chính là một trong những tiêu chuẩn của cái đẹp. Tôi không
có tham vọng gì trong bức thư này. Có chăng là sự mong muốn cháy bỏng của một
người lính từ chiến trường trở về, làm sao cho đất nước ngày càng phát triển,
dời sống nhân dân ngày càng được nâng cao, Đảng ta ngày càng trong sạch, chính
quyền ta ngày càng vững mạnh…
Kính gửi: Anh Ba, anh
Năm, anh Sáu. ( Ông Lê Duẩn, ông Trường Chinh, ông Lê Đức Thọ)
Vừa qua trong mấy
tháng, tôi đã được đọc Nghị quyết 22, nghe báo cáo một số tình hình, đi thăm
các tỉnh ở Miền Bắc Nam Hà, Thái Bình, được nghe chuyện cụ thể của một số cán
bộ kể có ý muốn phản ánh các khía cạnh của tình hình. Tôi được Trung ương cho
đi thăm nước Cộng hòa Dân chủ Đức, lúc về tôi qua Moscow vài ngày, Bắc Kinh vài
ngày.
Qua tất cả cả các sự
quan sát, thấy và nghe được tôi chưa chú ý đi sâu nghiên cứu có hệ thống được
một vấn đề nào nhưng tổng hợp những điều đã thấy và nghe được, tôi có một số
cảm giác, ấn tượng. Tôi không muốn chờ đợi mà tôi muốn báo cáo với các anh
những cảm giác, ấn tượng là có tôi chút suy nghĩ sơ bộ với các anh. Tôi không
có tham vọng đề đạt một ý kiến to tát nào. Vì tôi chắc Bộ Chính trị đã nắm tình
hình và đã suy nghĩ rất nhiều đã được nghe nhiều ý kiến, đã có nhiều dự án.
Tôi chỉ muốn để các
anh thấy thêm một số khía cạnh, có tác dụng làm phong phú thêm cho sự suy nghĩ,
nói cách khác là tôi cũng nêu lên những thắc mắc, những mong mỏi, những câu hỏi
để các anh suy nghĩ giải đáp trong lúc các anh cũng đang giải đáp những vấn đề
đã đặt ra.
I
ở miền Bắc đang có
nhiều hiện tượng tiêu cực trong xã hội và cả trong các tổ chức Đảng, trong bộ
máy chính quyền. Và những hiện tượng tiêu cực trong tổ chức Đảng và chính quyền
tác động nhiều trong xã hội. Điều đó ai cũng thấy. Thế nhưng vấn đề là tại sao
nó lại biến chuyển chậm chạp? Sự biến chuyển chậm chạp này đã tạo nên một tình
trạng giảm sút lòng tin trong cán bộ, trong đảng viên, trong nhân dân và đáng
lo ngại hơn cả trong thanh niên. Tôi đã gặp một số thanh niên, họ nói thực lòng
Họ tin và họ phục vào lịch sử Đảng, lịch sử dân tộc. Nhưng đứng trước hiện tại và
tương lai họ giảm sút lòng tin
Giảm lòng tin vào
những mục tiêu cụ thể của các sự nghiệp, giảm lòng tin vào lý tưởng, vào đường
lối.
Những hiện tượng tiêu
cực của xã hội (và trong Đảng trong chính quyền) làm vẩn đục sự trong sáng và
đẹp đẽ của những lý tưởng, đầu độc những lòng say mê hăng hái có tính chất lãng
mạn cách mạng, tạo nên một triết lý “sống tiêu cực tạo nên “một thế lực xã hội
bao vây và xô đẩy những tâm hồn trung thực.
Tình trạng trên có
những nguyên nhân và khuyết điểm là sự kém cõi trong sự lãnh đạo quản lý xã
hội. Nhưng có phải nó còn đang phản ánh một cái mâu thuẫn gay gắt giữa những
nhu cầu ngày càng cao do được kích thích bởi sự phát triển văn hóa và tình hình
phát triển của thế giới với sự thiếu thốn của cơ sở Vật Chất của ta? Tức là mâu
thuẫn giữa quan hệ sản xuất phát triển nhanh mà sức sản xuất không theo kịp. Có
phải một mặt ta phải khắc phục tình trạng quản lý kém và đồng thời phải tìm
cách nhanh chóng nâng cao cơ sở vật chất của ta lên không?
Về mặt quản lý có
nhiều vấn đề nhưng hình như ta đang có những hiện tượng:
- Đẻ ra nhiều tổ chức
quá làm cho bộ máy ngày càng nặng nề cồng kềnh mà lại vướng víu lẫn nhau?
- Đã nhiều tổ chức mà
ít luật pháp. ít điều lệ quy định cụ thể rõ ràng, để bắt buộc chức trách, để
buộc mọi người phải tự giác tôn trọng.
- Tổ chức thiếu ổn
định, thay đổi luôn tình trạng đó biểu hiện ở một vài hiện tượng cụ thể.
- Kỷ luật lao động
lỏng lẻo.
- Tùy tiện, đẻ ra tình
trạng mà ta gọi là “cửa quyền”, bất cứ một nhân viên nhỏ nào cũng “sáng tác ra
những quy tắc cụ thể của mình, gây rất nhiều chậm trễ rắc rối trong công việc.
- Mơ hồ, trống rỗng,
không cụ thể, ví dụ về luật lệ giao thông: rất ít những biển có ký hiệu luật lệ
cụ thể mà nhiều khẩu hiệu vớ vẩn:
“Cấm bóp còi inh ỏi”.
“Cấm phóng nhanh vượt
ẩu.
“An toàn là bạn, tai
nạn là thù”.
Thế nào là còi inh ỏi
và không inh ỏi. Thế nào là phóng
nhanh? Trong khi đó có
những ký hiệu cấm còi, cấm vượt, hạn chế tốc độ có tính chất quy ước quốc tế
rồi?
Nhiều công việc chưa
có nội dung, quy tắc cụ thể đã có nhiều tổ chức, nhiều hội đồng nên có thể nói
hữu danh vô thực.
Nhiều phê phán, mà ít
phạt nghiêm, thưởng phạt khen chê, không dứt khoát, không rõ ràng. Đãi ngộ vật
chất người có công lẫn lộn với trao quyền chức cho những người không có năng
lực.
Đội ngũ về hưu”, về
hưu về công tác lao động chức quyền xã hội lại vẫn là “vai vế trong Đảng thì có
hợp lý hay không?
- Báo chí thường phản
ảnh không thực chất tình trạng thực tế nhất là của các sinh hoạt đoàn thể (và
đáng chú ý hơn là Đoàn thanh niên và đội Thiếu niên tiền phong).
Theo tôi thấy cần phải
xác định và tuân thủ nghiêm ngặt những nguyên tắc, ví dụ:
- Khi nào có nội dung
nhiệm vụ cụ thể xác định được các quy tắc quyền hạn quan hệ, có điều lệ cụ thể
về hoạt động cụ thể hãy nên tổ chức.
- Phải làm thế nào có
một sự tập trung có hiệu lực trong từng bộ phận và trong cái toàn thể để tránh
tình trạng:
- Đường lối, nghị
quyết hay nhưng tổ chức thực hiện (kế hoạch, chương trình) dở.
- Chủ trương cấp trên
giải quyết nhanh linh hoạt dễ dàng, nhưg chuyển xuống đến bộ máy là cứ dằng dai
kéo dài, thậm chí không giải quyết được. Cần phân biệt “cố vấn, nghiên cứu với
chỉ đạo thực hiện.
Trước mắt tôi nghĩ
không biết có nên giải quyết gấp, chấn chỉnh mấy mặt bằng luật pháp có hiệu
lực.
Luật pháp về trật tự
xã hội để củng cố trị an và củng cố quan hệ sản xuất.
- Trừng trị thật nặng
những kẻ dựa vào chức quyền để làm giàu và những kẻ bất kể động cơ gì xâm phạm
đến tự do thân thể danh dự và tài sản của người khác một cách bất hợp pháp.
- Tạo những điều quy
chế có tính chất phổ cập thường xuyên ở các nơi công cộng và có lực lượng quần
chúng tham gia tích cực xây dựng.
Nghiêm ngặt ban hành
và tổ chức thực hiện, chấn chỉnh các phương tiện để duy trì tốt luật giao
thông.
Tôi thắc mắc trong
lịch sử, có những lúc những tên độc tài có thể biến chuyển tình hình xã hội
trong một thời gian ngắn.
- Napôlêon trong mấy
tháng chuyển một đội quân ô hợp thành một đội quân thiện chiến.
- Hitler trong mấy năm
chuẩn bị nước Đức đi vào một cuộc chiến tranh lớn.
- Pierre đệ nhất của
Nga cũng biến chuyển nước Nga lạc hậu trong vòng một số năm.
Tất nhiên ta không bắt
chước bọn phát xít độc tài. Nhưng ta phải suy nghĩ xem bí quyết của chúng ở chỗ
nào, mà có thể nhanh chóng thay đổi tình hình một xã hội?
Thông thường là ở
thưởng phạt thật nghiêm khắc, có nhiều vụ thưởng phạt điển hình được truyền
tụng, có những biện pháp mạnh, vừa có tính cổ vũ vừa có tinh cảnh cáo, tạo
thành một sức mạnh “xã hội”.
ở Đức hậu quả của các
chếđộ Bismach, Friederich, Hitler còn lại phần tích cực là tính kỷ luật rất cao
trong nhân dân Đức. Đó là một sự thật khách quan ta phải thừa nhận.
Cho nên ta cần có
những luật pháp, những bộ luật và những lực lượng có hiệu quả thi hành những
điều luật đó.
Đó là các cơ quan
thanh tra kiểm soát, đó là các lực lượng Công đoàn, Thanh niên, Thiếu niên và
cả Phụ nữ.
Muốn cho thật có hiệu
lực, phải là một thanh Đảng nghiêm túc và có thể “công khai”. Hiện ta đang có
cuộc học tập vận động có tính chất thanh Đảng đấy! Nhưng tôi cảm thấy chưa đủ
liều lượng. Cần tập trung:
- Đưa ra khỏi Đảng:
những người lười biếng, những người lợi dụng chức quyền ăn cắp làm giàu, móc
ngoặc với gian phi. Những người đã hết khả năng lãnh đạo.
- Cần có danh hiệu “Cựu
Đảng viên cho những ai không có khuyết điểm nhưng hết khả năng công tác và lãnh
đạo, đã về hưu… để có đãi ngộ mà không cần giao chức quyền, không cần tham gia
sinh hoạt lãnh đạo để giảm bớt chất ì trong các tổ chức Đảng.
Nên thực hiện chế độ
thẻ đảng viên. Cần có cuộc vận động tương tự trong Đoàn thanh niên và cũng nên
có vận động phát huy đổi thẻ Đoàn viên với những nội dung có tác động tích cực
thúc đẩy các yếu tố tích cực.
Tất nhiên có hàng loạt
việc phải làm nhưng tôi “cảm thấy cần tập trung có trọng điểm, tập trung và
biện pháp mạnh để thực hiện một sự kiên quyết nghiêm túc và có hiệu lực, có tác
dụng cổ vũ nhân dân, củng cố lòng tin, nhằm biến chuyển nhanh chóng tình hình
trong thời gian ngắn. Phải có những việc làm có tác động mạnh mẻ, sôi nổi về tinh
thần và cổ vũ những yếu tích cực vừa ngăn chặn trấn áp mạnh mẽ những yếu tố
tiêu cực. Nhưng dù sao đó cũng là một mặt có tính chất ở “thượng tầng kiến
trúc. Còn vấn đề có ý nghĩa cơ bản ở “hạ tầng cơ sở” là vấn đề xây dựng kinh
tế, vấn đề tạo cơ sở vật chất.
Tôi xin có mấy ý kiến
như sau:
II
Về vấn đề này tôi
không dám có những ý kiến gì nhiều. Vì thật ra là rất dốt, lại xa các công việc
xây dựng chủ nghĩa xã hội hàng mười năm nay. Nhưng cũng có những cảm giác và ấn
tượng muôn trình bày với các anh.
Đi tham quan nước Đức,
chỉ đi chơi có tính chất du lịch, chủ yếu là quan sát và đọc vài tài liệu giới
thiệu đơn giản. Nhưng qua hệ thống đường xá qua cơ sở các thị xã, thị trấn,
thành phố họ đã có và đang xây dựng, qua các di tích lịch sử về văn hóa và cả
về công nghiệp của họ thì tôi có ấn tượng tương đối rõ ràng về cái gọi là:
Xây dựng chủ nghĩa xã
hội sau khi đánh đổ chính quyền của tư bản chủ nghĩa và xây dựng xã hội không
qua giai đoạn tư bản chủ nghĩa.
Nó có hàng loạt vấn đề
về quy luật đặt ra. Những quy luật cơ bản là những gì. Và những quy luật của
công việc xây dựng xã hội chủ nghĩa là những gì.
Có lẽ khi Đảng ta đặt
vấn đề “Bước đi ban đầu có lẽ đã phát biểu triển lên một quy luật rồi chăng?
Nếu chủ nghĩa tư bản
có một thời kỳ tích lũy tư bản, hết sức tàn khốc mà cũng dài lâu mới có của cải
vật chất để phát triển và mới có những cơ sở vật chất, những vấn đề tổ chức, về
kỷ luật kỹ thuật cho tư bản chủ nghĩa phát triển và những cái đó lại là những
vốn hết sức quan trọng tạo điều kiện cho việc xây dựng xã hội chủ nghĩa sau
này, thì chủ nghĩa xã hội với những yêu cầu về phân phối của nó rõ đang đòi hỏi
một cơ sờ vật chất thế nào đây.
Có phải nội dung của
bước đi ban đầu là tạo một cơ sở vật chất tối thiểu, để làm đà cho sự phát
triển xã hội chủ nghĩa không? Và yêu cầu của cái cơ sở vật chất tối thiểu ấy là
gì?
Ví dụ lấy con số về
yêu cầu điện đầu người và thép đầu người thì con số: 1500 kW/giờ đầu người/năm
và 100 kg gang thép đầu người là con số yêu cầu tối thiểu hợp lý chăng?
Chủ nghĩa tư bản tạo
cơ sở vật chất bằng tích lũy tư bản tàn khốc. Vậy chủ nghĩa xã hội không qua tư
bản chủ nghĩa phải tạo cơ sở vật chất bằng gì? Có lẽ cơ bản bằng tích lũy lao
động tập thể.
Thế nhưng đặc điểm cơ
bản và cũng là điều kiện tiên quyết cốt tử cho các nước thuộc địa tiến lên xã
hội chủ nghĩa là có phe xã hội chủ nghĩa, có Liên Xô. Ngoài ra còn có thế giới
thứ ba, có cách mạng khoa học kỹ thuật thế giới. Và riêng Việt Nam mình lại có
hai miền, nhiệm vụ giải phóng dân tộc và dân chủ nhân dân chưa hoàn toàn xong.
Tác động của chủ nghĩa thực dân mới về kinh tế miền Nam thế nào ta đánh giá
chưa rõ (sẽ phát biểu phần sau). Vậy thì ta làm gì?
Yêu cầu gay gắt là
trong một số năm ta phải làm những việc mà tư bản chủ nghĩa làm hàng mấy trăm
năm. Ta làm thế nào và khai thác đặc điểm của thời đại ra sao? Tôi cũng thấy rõ
Trung ương ta đang đặt vấn đề như vậy:
- Dựa vào phe xã hội
chủ nghĩa.
- Khai thác cách mạng
khoa học kỹ thuật.
- Lợi dụng cả tham
vọng của những nước tư bản tương đối tiến bộ hoặc cả những bọn tư bản đế quốc
mà tạm thời chưa phải là kẻ thù trực tiếp.
Nhưng qua những tài
liệu tôi được đọc và báo cáo tôi được nghe. Tôi có “Cảm giác ta chưa thật mạnh
bạo tập trung và dứt khoát, linh hoạt.
1 Còn nhiều lúng túng
trong việc xác định quy luật của kinh tế xã hội chủ nghĩa.
Ví dụ: Quy luật của
Stalin phát biểu thì có phải đấy là quy luật, hay đấy là yêu cầu của chủ nghĩa
xã hội.
Lại ví dụ về quy luật
giá trị thì trên thực tế thị trường thế giới chủ nghĩa tư bản dùng giá trị sử
dụng làm phương tiện để thu lợi nhuận, thì giá trị sử dụng hàng hóa của tư bản
lại cứ phát triển tiến bộ, còn ta giá trị sử dụng là mục đích trực tiếp của sản
xuất thì giá trị sử dụng hàng hóa lại không cao, riêng Việt Nam thì cứ theo
“quy luật” thụt lùi trước tốt sau xấu? Đó là hiện tượng gì?
Riêng tôi còn thấy
lúng túng nhiều trong việc nhận thức những cái gọi là quy luật này. Có điều rõ
ràng là tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa chỉ có thể phát huy nhiều,
phát huy đầy đủ khi nào ta có một nền công nghiệp khá. Hiện nay ta vừa phải tạo
cơ sở vật chất cho nền công nghiệp đó vừa phải rèn luyện con người và tổ chức
xã hội chủ nghĩa cho phù hợp với nền công nghiệp đó
Cơ sở vật chất của chủ
nghĩa tư bản nó buộc con người phải sống cho phù hợp và nó cuốn tổ chức xã hội
phải phù hợp với cơ sở vật chất phát triển của nó. Nhưng chủ nghĩa xã hội ta
lại chuẩn bị cho con người và tổ chức xã hội để đẩy mạnh công nghiệp hóa và có
lẽ đó cũng là nhiệm vụ của vô sản chuyên chính chăng? Bây giờ yêu cầu cấp bách
có nên đặt vấn đề ta cần phải có những chính sách hết sức táo bạo như kiểu
Lênin định ra “Chính sách kinh tế mới, sau khi kết thúc nội chiến ở Nga với một
nền kinh tế xơ xác tiêu điều không?
Tôi nói “như kiểu
nghĩa là với một tinh thần mạnh dạn táo bạo và dứt khoát như vậy, chứ không
phải theo nội dung của Lênin lúc đó, vì điều kiện lịch sử đã khác nhau hẳn. Ví
dụ như thế này: Ta phát huy hết mức cái ưu thế về tài nguyên phong phú của ta,
có những chính sách táo bạo mạnh dạn thu hút sự đầu tư của các nước anh em chủ
yếu là các nước có kỹ thuật cao mà lại cần đến tài nguyên của ta. Thu hút mạnh
dạn đầu tư của các nước tư bản chủ nghĩa chưa phải thù địch (như Thụy Điển,
Pháp, Nhật). Có thể ta chịu thiệt đi một ít kể cả những thứ quý giá, kể cả một
số mặt về lâu dài. Nhưng ta tập trung giải quyết mấy yêu cầu cốt tử của ta để
đạt cho bằng được trong một thời gian ngắn, coi như ta phải bán tài nguyên quý
đi để đạt được những yêu cầu cơ bản trước mắt là những yêu cầu cơ bản nền tảng
cho lâu dài. Chứ nếu cái gì ta cũng muốn giữ cả vừa cứ nhập nhằng thì e rằng có
khi thiệt (chứ không đến nỗi mất) cả chì lẫn chài. Tôi có những suy nghĩ đại
khái như thế này.
Ta cần hết sức tập
trung vào điện, thép, và dầu (Tôi chưa rõ ý nghĩa của cái “cơ khí là then chốt”
lắm) bằng cách cho các nước đầu tư vào đứng ra làm, ta giữ vững chủ quyền về
chính trị và kinh tế, làm sao sau một thời gian họ có lãi đến mức nào đó thì
cái đó trở lại hoàn toàn thuộc (ta) về ta. Ví dụ như dầu có thể trao hẳn cho
Nhật Bản làm cái gì đó với những điều kiện nào đó và đồng thời đòi Nhật phải
giải quyết giúp ta những mặt khác. Còn những cái khác làm như đổi. Ví dụ nước
anh em nào cần đồng, than… thì mời anh em đem kỹ thuật phương tiện và nhân viên
đến xây dựng cơ sở khai thác và khai thác đi nhưng đổi lại, anh em làm cho tôi
các cơ sở khai thác và chế biến quặng sắt, đúc thép, các cơ sở nhiệt điện, thủy
điện… với yêu cầu ta đạt được mục tiêu của ta, bạn có lãi có lợi (và tất nhiên
về chỗ đó: đồng, apatit, titan… ta chịu thiệt). Sau một thời gian bạn đã có lãi
rồi thì tất cả vẫn là của ta. Ta còn có thêm Crom, chì, kẽm thậm chí cả cái thứ
“đất nặng quý giá tôi nghĩ ta vẫn có thể đổi. Làm như vậy tôi tưởng tượng quang
cảnh là tự các bạn mang xe cộ phương tiện vật liệu xây dựng, xây dựng nên những
cơ sở hiện đại trên đất nước ta, có thể thu hút cả công nhân ta, huấn luyện cho
công nhân ta. Sau 10, 15, 20 năm thì những thứ đó là của ta và trước mắt thì
cũng là làm thay đổi quang cảnh của đất nước ta ngay.
Ta tập trung trí lực,
tài lực lo những cái khác. Không sợ bị xâm phạm chủ quyền, ta được tập trung
vào những yêu cầu chủ yêu của ta. Ta dám hy sinh cả những thị xã, thành phố để
giữ gìn độc lập, thì ta cũng có thể chịu thiệt đi một số tài nguyên để mau
chóng xây dựng đất nước.
°°°
Lại một suy nghĩ nữa
về ta khai thác lợi thiên nhiên của ta.
Ví dụ: ta mời nước nào
giỏi về tổ chức du lịch (tôi thấy CHDC Đức cũng khá giỏi về cái này) ta trao
cho tổ chức du lịch ở Vịnh Hạ Long, ở rừng Cúc Phương. Họ xây dựng tổ chức
khách sạn và họ thu tiền ta chỉ lấy một tỉ lệ thuế đủ cho họ thu lãi và thu vốn
của họ. Sau mấy chục năm ta cũng sẽ thu hồi cố nhiên việc này phức tạp và cũng
không biết có nước nào họ thích thế không? Ví dụ ta dùng hình thức kết nghĩa
giữa các tỉnh của hai nước, ta đưa công nhân của ta sang họ. Ví dụ đưa sang với
thời gian 10, 15, 20 năm với những điều kiện:
- Họ phải để thời gian
huấn luyện 2, 3 năm.
- Số người đưa sang có
tỉ lệ nam, nữ là người yêu (thương binh còn khỏe) người lớn tuổi…
- Có những quy chế đi
lại trong thời gian làm việc.
- Quy chế đối với
những gia đình lập trong thời gian đó (việc học tập của các cháu…)
Tôi không biết vấn đề
nào có liên quan gì đến quốc thể không? Và đúng là giữa các nước xã hội chủ
nghĩa chưa bao giờ có vấn đề như thế này. Nhưng nếu ta không câu nệ, có thể đưa
sang trên dưới độ 1, 2 triệu người thì ta phát huy được lực lượng ta, ta tích
lũy vốn, người, kỹ thuật cho ta sau này. Tạo công ăn việc làm được cho số người
càng đông của ta.
Đây có thể là một ý
nghĩ ngây thơ, nhưng riêng chủ quan với cách suy nghĩ của tôi, tôi cũng thấy
thiết thực và có thể là một hình thức rất mới mẻ, rất mới mẻ của sự hợp tác
giữa các nước xã hội chủ nghĩa chăng?
°°°
Tôi cứ tưởng tượng thế
này. Hiện nay một số nước xã hội chủ nghĩa anh em khó có vẻ giúp ta như Cuba
được, mà Cuba cũng lại nghèo và nước nhỏ. Cách giúp là “hai bên cùng có lợi mà bên
bạn đã có lợi thì bên ta là phải thiệt.
Nhưng nếu thu hút được
đầu tư của bạn vào thì có thể tạo nên nhiều cái lợi khác cho ta. Ví dụ nếu cùng
một lúc có hàng chục, vài chục công trường lớn của bạn triển khai thì riêng
những việc bạn phải làm đường, đem vật liệu vào xây dựng cũng là tăng thêm của
cải cho ta.
Nếu trong vòng 5, 7
năm ta đưa sức điện của ta lên 10 tỷ kW-giờ và sau 10, 15 năm ta cố có lấy 50,
60 tỷ kW-giờ thì mới được. Trước mắt phải xây dựng thật nhiều điện chạy than và
dầu, trong khi đó ta làm các công trình thủy điện và chạy nguyên tử. Nếu không
có cách tập trung rất lớn thì không có cách nào giải quyết.
Tôi không biết hiện
nay mỗi năm mình phải nhập bao nhiêu sắt thép nhưng nếu trong vòng 3, 5 năm
mình có sắt thép không phải nhập. Sau đó lại có thể phát triển thêm việc xây
dựng và đẩy mạnh chế tạo máy thì ta mới có đà để thúc đẩy các việc khác, nếu
nói cơ khí là then chốt mà không có sắt thép thì có vẻ gay go.
Việc xây dựng cơ bản
hiện nay đang phát triển rộng khắp mà thiếu sắt thép cũng gay go. Ngoài ra có
thể thu xếp để đổi thế nào đó thu hút được việc chế tạo phân bón và phát triển
công nghiệp hóa. Tôi nghĩ rằng khi ta đã có điện và thép đến một mức nào đó là
ta có thể phát triển toàn diện sang các ngành khác và lúc ấy có thể có đà để có
thể phát tiến nhanh chóng được.
Trên đây là nói về
những vấn đề có liên quan đến những chính sách lớn có một tinh thần táo bạo và
dứt khoát nhằm có cách để nhanh chóng đẩy mạnh mọi mặt khai thác và tạo ra
những cơ sở vật chất cần thiết của thời kỳ bước đi ban đầu và tôi có thể quan
niệm bước đi ban đầu có thể bao gồm một kế hoạch 5, 7 năm hoặc hai kế hoạch
ngắn hơn.
Mặt khác cần có một
chính sách cụ thể để sử dụng quy luật, quy luật giá trị, kết hợp với động viên
tinh thần làm chủ của nhân dân để nâng cao chất lượng sản phẩm như:
- Chính sách khen
thưởng rộng rãi và kỷ luật nghiêm ngặt đối với các hợp tác xã gia công.
- Chính sách thưởng
phạt rộng rãi nghiêm minh với các xí nghiệp quốc doanh.
- Chính sách thu thập
ý kiến người sử dụng (kiểu trưng cầu ý kiến) thường xuyên căn cứ vào đó mà xác
định việc khen thưởng và kỷ luật.
Nói chung, trong bộ
máy quản lý và điều khiển việc sản xuất cũng như trong bộ máy chính quyền của
ta, việc thưởng và phạt có vẻ còn quá ít. Nên có những quy định về mặt này và
có một thời gian thi hành rất kiên quyết dứt khoát. Dưới chính quyền vô sản
chuyên chính phải quan niệm thưởng phạt là một biện pháp giáo dục quan trọng,
sự thưởng phạt nghiêm tăng thêm tinh thần tự giác của nhân dân, cán bộ. ở nước
cộng hòa dân chủ Đức, mọi người đều chấp hành khá nghiêm túc các quy định về
trật tự vệ sinh công cộng và giao thông, trong đó có một tâm lý rõ rệt là ngại
công an phạt, đồng thời với ý thức là cần tôn trọng tự do người khác. Thưởng
phạt rõ rệt và quyết liệt mới là cách giáo dục tinh thần trách nhiệm, có hiệu
lực nhất, mới góp phần hết sức quan trọng loại dần hiện tượng trì trệ, tùy
tiện, làm ăn lơ mơ, đủng đỉnh. Đó là biện pháp quan trọng nhất để nâng cao kỷ
luật lao động và từ đó nâng cao năng xuất lao động.
Có biện pháp thưởng
phạt, mỗi khi thưởng và phạt có kèm vài câu nhắc nhờ thì sẽ có hiệu lực hơn 100
lần việc cứ họp suốt tuần, họp hết tài liệu nọ đến tài liệu kia. Tôi quan niệm
giáo dục không phải chỉ là lên lớp học tập và có lẽ cũng không phải là chủ yếu
là lên lớp và học tập.
Muốn tạo nên một tập
quán xã hội, một tư tưởng xã hội thì phải tạo hành động quen thuộc thường xuyên
hằng ngày, và muôn thế phải có quy tắc cụ thể và những quy tắc đó ai vi phạm
nhất định phải trừng phạt.
Mọi người đi tàu hỏa
hết sức “tự giác” đúng giờ đến ga khi làu chạy (mà không cần ai giáo dục mục
đích ý nghĩa cả) là vì không đến đúng giờ thì bị “sự trừng phạt đau đớn ngay:
lỡ tàu.
Phải làm cho bộ máy xã
hội chạy một cách quyết liệt, lạnh lùng như đoàn tàu hỏa chạy vậy, buộc mọi
người phải đúng giờ ra ga..
Tôi cảm thấy đây cũng
là sự mong muốn của đa số đảng viên, cán bộ, thanh niên và nhân dân tôi gặp. Họ
cũng muốn tôi phản ánh nhiều tình hình cụ thể với Bộ chính trị với ý định để Bộ
chính trị nắm tình hình nhiều hơn.
Tuy các anh đã thấy
được những tình hình cơ bản, nhưng hiện nay mọi người trung thực đều nóng lòng
mong đón một cái gì đổi mới, chuyển biến gì mạnh mẽ, loại trừ mau chóng được
một số mặt tiêu cực trong xã hội, đưa sự nghiệp cách mạng tiến lên. Tôi cũng
muốn qua những ý kiến trên đây mà phản ánh với các anh một cách như vậy.
Chín Vinh
được đăng bởi Phan Tất Thành @ 01:54
0 Nhận xét
